Van aardewerk tot aardappelen, van vlinders tot andescondors, van Machu Picchu tot de Inca's, van de Andes tot het Amazonegebied, Peru trekt wereldwijd reizigers vanwege zijn vele buitengewone kenmerken. De meesten van hen weten echter niet dat Peru ook de oorsprong van chocolade herbergt: de allereerste cacaobomen in het Amazonegebied.

Sinds het wilde begin in het Amazonegebied is Peru vandaag de dag de negende grootste conventionele en de op één na grootste biologische cacaoproducent ter wereld en cultiveert het de grootste verscheidenheid aan verschillende cacaovariëteiten als een nationale schat. Dat deze nationale schat zich tot in de hete woestijn van Piura zou uitstrekken, was meer dan onwaarschijnlijk. Maar het gebeurde toch.

In 2007 maakte een expert voor bedrijfsleven en biodiversiteit bij de VN plannen om zijn baan in New York op te zeggen en een bedrijf te beginnen dat bedreigde biodiversiteit zou behouden. Wat toen een idee was, is vandaag Original Beans geworden. Tijdens zijn werk had Philipp Kauffmann gehoord over een zeldzame, witte cacao die al eeuwenlang in de Piuravallei in Noord-Peru groeide. De boodschapper was Cesar Paz van Agronomen zonder Grenzen, wiens broer Santiago aan het hoofd stond van Cepicafe, een plaatselijke coöperatie van koffieboeren. Philipp doorkruiste al snel de droge kustbossen om in Chulucanas aan te komen.

Hier is hoe Cesar Paz de gebeurtenissen beschrijft: "We reisden naar Chulucanas voor een ontmoeting met een kleine boerencoöperatie, Apromalpi genaamd, die samen mango en cacao verbouwden. Toen we over een cacaoveld in de buurt van het dorp liepen, zag ik de gezichten plotseling van verbazing veranderen. Ik begreep aanvankelijk niet wat er gebeurde. Philipp en Pierrick (Chouard) spraken in het Engels en ik hoorde alleen: "Dit is heel goed!" Het was na het eten, toen we wat biertjes dronken, dat ik vroeg naar de cacao die we geproefd hadden en het antwoord zal me altijd bijblijven. Pierrick zei: "Ik werk al meer dan 20 jaar in de chocolade en heb honderden cacaoboerderijen gezien. Maar dit is misschien wel de beste cacao van mijn leven".

Sindsdien is zorgvuldig geselecteerd en herplant wat de witte cacao van Piura, of Piura Blanco, wordt genoemd. Er zijn honderdduizenden Blanco zaailingen, schaduw- en houtbomen gekweekt en door de plaatselijke kleine boerenfamilies te helpen om over te schakelen van niet-duurzame en onrendabele monocultuur-rijstteelt naar diverse cacao-agroforestrysystemen, is het netto-inkomen van de plaatselijke families verdrievoudigd. In de loop der jaren is de Piura Blanco, die bijna was uitgestorven, uitgegroeid tot een van de best gewaardeerde cacaosoorten ter wereld. Voor Original Beans heeft het een van de eerste drie chocolades geleverd. En voor Philipp, wel, heeft het zijn leven veranderd.

Witte cacao's zoals de Piura Blanco maken slechts ongeveer 0,1 procent uit van de wereldoogst. Ze zijn dan ook zeer zeldzaam en enorm gewild bij cacaoproducenten en chocolade-experts. Wat vooral opvalt, is dat hun ivoorkleurige bonen minder bitter smaken. De bruine kleurstoffen van doorsnee cacaobonen bevatten bittere stoffen. Een minder bittere cacaoboon laat de fijnere aroma's beter tot hun recht komen. In Piura lijkt het samenspel van genetica en het gebrek aan water in de woestijn te hebben geleid tot een van de fijnste witte bonen die er zijn.

Maar hoe is de Blanco tot stand gekomen? Er is geen eenvoudig antwoord. Genetische cacaodeskundigen geloven dat de Piura Blanco een "albino"-mutatie is van een oudere inheemse cacao waarvan alleen de "albino"-nakomelingen in de vergeten uithoek van de droge Piura-vallei hebben overleefd.

Volgens de legende zwierven de Moche of hun directe voorgangers door het Amazonegebied, raapten een paar bomen met witte cacaobonen op, namen die mee naar de andere kant van de Andes en plantten ze daar. Vandaag, zo'n 2000 jaar later, hebben we de witte albinoboon - Piura Blanco.

Toen we deze cacao samen met onze vrienden van Cepicafe herontdekten, waren er nog maar een paar cacaovelden in de regio met niet meer dan een paar duizend voorouderlijke bomen over. Samen met de Peruaanse Cacao-Associatie en Cepicafe (Coop Norandino) zijn we in 2009 begonnen met het selecteren van bomen en na drie jaar nauwgezet evalueren van meer dan 1000 bomen op hun potentieel als moederboom van de komende generaties in termen van aromaprofiel, productiviteit en witte bonen, hebben we onze selectie in een speciale klonale tuin grootgebracht.

Na nog meer jaren van observatie op het veld bestaat er nu een cacaobibliotheek van 2 hectare met de acht zuiverste "moeders". We willen ze voor de toekomst bewaren en hun genetisch materiaal ter beschikking stellen van herbebossingsprojecten en lokale cacaotelers die willen omschakelen naar de teelt van fijne cacao.

De genetische taxonomie van cacaovariëteiten is sterk in beweging, aangezien telers en wetenschappers hun zeldzame bonen beginnen toe te voegen aan de algemene pool van cacaokennis. Wetenschappers brengen ze in kaart in zogenaamde genetische clusters. Er zijn nu elf van dergelijke clusters gedocumenteerd, maar op dit moment worden nieuwe clusters in kaart gebracht. De Piura Blanco is momenteel ingedeeld in de cluster Arriba Nacional.

De herontdekking en de inspanningen om de Piura Blanco te behouden hebben een zeldzame boon voor uitsterven behoed en de telers en burgers van Piura nieuwe economische perspectieven geboden. Vele gezinnen zijn overgeschakeld van rijst- en maïsteelt onder erbarmelijke economische en ecologische omstandigheden naar de teelt van cacao in diverse bossen.

Andere positieve veranderingen in de loop der tijd zijn de positieve milieueffecten als gevolg van de aanleg van cacaobossen, waardoor bufferzones voor inheemse droge bossen zijn ontstaan. Bovendien heeft de ontwikkeling van betere oogsten geleid tot een beter inkomen voor de cacaotelers. En natuurlijk leidt de groei van betere cacao ertoe dat de telers trots zijn op hun cacao-oogsten en dat de plaatselijke bevolking meer van hun inheemse fijne warme chocolade wil consumeren.

Om jonge telers te behouden die de dorpen verlaten om hun geluk in de steden te zoeken, meten we ons eigen succes in het aantrekken van de volgende generatie telers. Een van de lokale partners van Original Beans in Piura is een expert in het opleiden van toekomstige cacaotelers in allerlei taken: van biologische landbouw tot agroforestry, kwekerijbeheer en het enten van cacaobomen.

In het kader van Original Beans' One Bar : One Tree programma werken we samen met een lokale jongerenorganisatie. We helpen hen met geld en materialen om een boomkwekerij op te zetten en te runnen van waaruit ze later zaailingen verkopen, niet alleen voor cacao, maar ook waardevol hout, fruit en andere inheemse boomsoorten. Sinds 2016 hebben deze jongeren meer dan 750.000 bomen gekweekt, waarvan 500.000 inheemse boomsoorten en 250.000 fruitbomen.

Een ander project om de jongeren te motiveren is de vrouwencoöperatie Puerta Pulache. De meeste leden zijn jonge vrouwen die meststoffen vervaardigen voor de cacaoteelt. Deze meststoffen zorgen voor een betere productiviteit en een verdere biologische groei. De onderneemsters produceren 30-40 ton organische meststof per jaar, die zij verkopen aan de telers in Piura en daarbuiten.

Toekomstige projecten in Piura zitten in de pijplijn, maar zijn natuurlijk ook een kwestie van financiering. Door de hogere directe handelsprijzen van Original Beans kunnen we een premie betalen voor al onze cacaobonen, inclusief de One Bar : One Tree bijdrage. In de loop der jaren hebben de lokale gemeentebesturen van Piura de positieve impact van de door Original Beans gesteunde projecten onderkend en besluiten vaak ook bij te dragen aan de financiering ervan.

Het verhaal van de regeneratie van gemeenschappen en land is even veelzijdig als de moeite waard. Tenminste, zo zien wij het ... en wij hopen dat u ons standpunt deelt. Wie had kunnen denken dat een reis door de woestijn van Piura bijna 15 jaar geleden tot zulke ingrijpende veranderingen en ontwikkelingen zou kunnen leiden? Zeker niet de VN-man die op het punt stond zich in het onbekende van de ambachtelijke cacao te storten. Noch iemand anders in Piura die het land en de bonen verbouwde en beplantte en bewerkte om u de eenvoud van goed voedsel te brengen.

Als u wilt, neem dan nu een stukje Piura 75%, sluit uw ogen en met een beetje fantasie reist u zelf naar de plaats waar de witte cacaobonen groeien.